Hokeiści

Kolebką i ojczyzną hokeja na lodzie jest Kanada. Pojawił się on tam w początkach XIX wieku. Powstał na bazie uprawianych wcześniej gier shinny i lacrosse. Pierwszy mecz hokeja na lodzie rozegrali w 1855 r. w kanadyjscy żołnierze oddziału strzelców królewskich (Royal Canadian Rifles), którzy stacjonowali w Halifax i Kingston. W marcu 1875 r. na Victoria Skating Rink zmierzyły się dwie drużyny studenckie. Pierwsze przepisy nowej dyscypliny sportu zostały stworzone dopiero w 1879 r. przez dwóch studentów McGill University w Montrealu. Ustalono wielkość lodowiska, rozmiar bramek, zrezygnowano z piłki na rzecz drewnianego wówczas krążka, ustalono jego obwód i ciężar, czas spotkania na 2 razy po 30 min, liczbę graczy ograniczono do 9 z każdej strony (w roku 1886 liczbę zawodników zmniejszono do 7). Absolwenci uniwersytetu McGill propagowali hokej we wszystkich zakątkach Kanady, tak że w niedługim czasie stał się on niezwykle popularny. Nowa dyscyplina sportowa tak spodobała się w Kanadzie, że uprawiano ją niemal masowo. Chłopcy biegali z kijami za krążkiem na ulicach i zamarzniętych stawach. Powstały liczne drużyny i pierwsze ligi: w Montrealu, Ottawie i Kingston. Już w 1883 r. hokej miał tylu zwolenników, że włączono go do programu zimowego karnawału w Montrealu (Montreal Ice Carnival). Był to pierwszy turniej, w którym wzięło udział 6 najlepszych zespołów kraju, a główną nagrodę - 750 dolarów - zdobyli studenci McGill University. Pod koniec XIX stulecia hokej na lodzie został definitywnie sportem narodowym w Kanadzie i zepchnął zupełnie lacrosse na drugi plan.
Krystalizowanie się i unifikacja przepisów gry przebiegała powoli, podobnie jak ustalenie wymiarów lodowiska, liczby zawodników, itd. Od pionierskich czasów zmieniono praktycznie wszystkie akcesoria służące do gry w hokeja. W początkowych latach bandy miały wysokość 25 - 40 cm, tylko po to, aby przedmiot którym się grało nie gubił się ciągle w zwałach śniegu otaczających lodowisko. Bramki składały się tylko z 2 kijów wbitych w lód nie połączonych poziomą poprzeczką u góry i nie mające z tyłu siatki. Dopiero w 1899 r. pojawiły się bramki z siatkami eliminującymi wszelkie spory bramkowe. Do chwytania krążka wykorzystano... sieci rybackie o drobnych oczkach. Bramkarze nie posiadali ochraniaczy gdyż nikt nie potrafił podnieść krążka, który tylko ślizgał się po tafli. Dopiero po pewnym czasie bramkarze wyposażeni zostali w ochraniacze na nogi i klatkę piersiową, które pożyczano od krykiecistów i baseballistów. Także łyżwy znacznie odbiegały od tych do których jesteśmy przyzwyczajeni. Były to po prostu żelazne noże wpuszczone w kawałki drewna i przytwierdzone rzemieniami do butów. Dopiero w 1905 r. kanadyjska firma CCM wyprodukowała pierwsze specjalne hokejowe łyżwy przyśrubowane do butów. W roku 1880 pojawiły się w Montrealu pierwsze "prawdziwe" kije hokejowe, które były konstruowane z 1 kawałka drzewa jesionowego i trzeba było aż 60 lat doświadczeń, by - oczywiście w Kanadzie - pojawiły się kije klejone z 2 części.
Wszelkie zmiany przepisów gry, zanim przywędrowały do Europy, pojawiały się najpierw na lodowiskach północnoamerykańskiej ligi zawodowej. Liczbę 6 graczy na lodzie w jednej drużynie ustalono ostatecznie w 1911 r. Dopiero w 1918 r. lodowisko podzielono 2 niebieskimi liniami na 3 strefy (tercje): obroną, neutralną (środkową) i ataku. Metodę odkładania kary za faul w momencie gdy w posiadaniu krążka była drużyna poszkodowana wprowadzono w 1927 r. Wtedy też dozwolone zostało podawanie krążka do przodu we wszystkich 3 strefach. W 1934 r. wprowadzono w hokeju rzut karny. Środkowa linia czerwona pojawiła się w roku 1943. Była ona granicą dozwolonej gry ciałem. Poza nią strona atakująca była karana za bodiczkowanie. Trzeci sędzia pojawił się na zawodowych lodowiskach już w roku 1945. Rok później ustalono znaki kodowe dla sędziów, którzy od tej pory sygnalizowali rękami rodzaj przewinienia, miejsce wznowienia gry, itp. W roku 1949 zezwolono na zgłoszenie do gry 19 zawodników, w tym 2 bramkarzy. Przepis o natychmiastowym powrocie zawodnika z ławki kar na lód po utracie przez jego drużynę bramki wprowadzono dopiero w 1956 r.
W Europie hokej na lodzie pojawił się w pierwszych latach XX w. wypierając znaną tu wcześniej odmianę hokeja - bandy. Najwcześniej przyjął się on w Niemczech, Szwajcarii, Francji, Belgii, Anglii i Czechach. W 1908 r. w Londynie przedstawiciele Anglii, Francji, Belgii, Szwajcarii i Czech założyli LIHG (Ligue Internationale de Hockey sur Glace) czyli Międzynarodową Federację Hokeja na Lodzie, której inicjały z francuskich zmieniły się później na angielskie IIHF (International Ice Hockey Federation). W 1910 r. w Les Avants (Belgia) rozegrano pierwsze Mistrzostwa Europy, a pierwszymi mistrzami starego kontynentu zostali Anglicy. Pierwszą międzynarodową imprezę z udziałem hokeistów zza oceanu kibice zobaczyli w 1920 r. przy okazji... letniej olimpiady w Antwerpii. Triumfowała w niej oczywiście Kanada wyprzedzając USA i Czechosłowację. Pierwsze "oficjalne" Mistrzostwa Świata odbyły się w 1924 r. podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Chamonix i potwierdziły ogromną przewagę Kanady. Jej drużyna wygrała wówczas ze Szwecją 22:0 i z Czechosłowacją 30:0, a ze Szwajcarią 33:0! Kanadyjczycy wygrywali jak chcieli. Pierwsze europejskie potknięcie przyszło w roku 1936 podczas Zimowej Olimpiady w Garmisch-Partenkirchen. Kanada nieoczekiwanie uległa Anglii 1:2. Zwycięzcy mieli wprawdzie brytyjskie paszporty ale prawie wszyscy urodzili się i nauczyli grać w hokeja w Kanadzie... Kanadyjczycy przez wiele lat występowali w roli profesorów i dominowali w mistrzowskich imprezach. Tylko sporadycznie tytuły Mistrzów Świata udawało się zdobyć drużynom USA (1933), Anglii (1936), Czechosłowacji (1949) i Szwecji (1953). Jedna z największych niespodzianek zdarzyła się w 1954 r. podczas Mistrzostw Świata w Sztokholmie. W finałowym meczu Kanadyjczycy ulegli zespołowi ZSRR 2:7. Sensacyjne było to, że drużyna ZSRR debiutowała w mistrzowskiej imprezie (radziecki hokej powstał dopiero w 1946 r.) i od razu zagarnęła najcenniejsze trofeum. Drużyna Związku Radzieckiego triumfowała również 2 lata później (w 1956 r.) na olimpiadzie w Cortina d?Ampezzo. Od 1959 r. istnieje w hokeju na lodzie podział na grupy A, B i C. Zespoły z grupy A walczą co roku o tytuł mistrzów świata, a pomiędzy grupami istnieje system spadku i awansu. W latach olimpijskich - z wyjątkiem 1972 i 76 r. - tytuły mistrzów świata przyznawane były za osiągnięcia w turnieju olimpijskim. W 1961 r. w Szwajcarii po raz ostatni przeprowadzono mistrzostwa na otwartym lodowisku. Już podczas wcześniejszych imprez padający gęsty śnieg powodował, że gracze chwilami nie widzieli krążka, a spotkania często przerywano w celu oczyszczenia tafli.
W latach 60-tych układ sił w światowym hokeju uległ wyraźnej zmianie. Hegemonię po Kanadyjczykach przejęli zawodnicy ZSRR, którzy w okresie 1963-71 co roku sięgali po mistrzowski tytuł. Mistrzostwa Świata i turnieje olimpijskie stały się mało ciekawe, zupełnie pozbawione emocji, bo przewaga radzieckiego zespołu była tak duża, że nikt nie potrafił mu poważniej zagrozić. Zaczęto się zastanawiać jak wyglądałoby porównanie sił hokeistów ZSRR z profesjonałami z NHL, ale próby doprowadzenia do takiej konfrontacji napotykały trudności nie do pokonania. Szansa oddaliła się jeszcze bardziej gdy kanadyjska federacja hokeja amatorskiego (CAHA) popadła w konflikt ze światową (IIHF). Chodziło o zawodowców, których udziału w mistrzowskich turniejach domagali się działacze z Kanady, nie widząc innej możliwości nawiązania walki z Europą. Obie strony sporu nie doszły jednak do porozumienia i to doprowadziło do rozłamu w światowym hokeju. Kanadyjczycy w 1969 r. wycofali się z udziału w mistrzostwach świata i nie uczestniczyli w nich aż do roku 1976, to jest do czasu kiedy IIHF wydała korzystną dla nich decyzję. Udział zawodowców zza oceanu nie zmienił jednak znacząco układu sił w mistrzowskiej imprezie dlatego, że w okresie rozgrywania turnieju o mistrzostwo świata (przełom kwiecień/maj) za oceanem w decydującą fazę wchodzą rozgrywki playoff o Puchar Stanleya czyli o prymat w NHL. Na mistrzostwa świata przyjeżdżali i przyjeżdżają zawodnicy z najsłabszych drużyn NHL, które nie zakwalifikowały się do rundy playoff.
W 1972 r. w hokejowym świecie doszło do historycznego wydarzenia. Po raz pierwszy w historii doszło do bezpośredniej konfrontacji najlepszych graczy NHL z zawodnikami Związku Radzieckiego. "Seria Stulecia" miała składać się z 8 meczów, z których pierwsze 4 odbyły się w Kanadzie, a rewanże w stolicy ZSRR - Moskwie. 1 września 1972 r. na słynnym lodowisku Montreal Forum doszło pierwszego "skrzyżowania kijów" pomiędzy "prawdziwą" reprezentacją Kanady a zespołem narodowym ZSRR. Drużynę radziecką reprezentowały takie sławy jak: Tretjak, Jakuszew, Malcew, Wasiljew, Michajłow, Pietrow i Charłamow. Porażka Kanadyjczyków w pierwszym meczu 3:7 była szokiem. Drugie spotkanie odbyło się w Toronto i zakończyło oczekiwanym zwycięstwem gospodarzy 4:1. Trzeci pojedynek, rozegrany w Winnipeg, przyniósł remis 4:4. W Vancouver w 4 meczu znów zwyciężyli Rosjanie, tym razem 5:3. W drugiej części serii, w Moskwie, górą byli hokeiści Kanady przegrywając tylko pierwszy mecz 4:5, wygrywając zaś pozostałe trzy 3:2, 4:3 i 6:5. Tak więc całą "Superserię" 8 meczów pomiędzy Kanadą a ZSRR wygrali hokeiści Kanady 4:3 (jeden mecz zakończył się remisem). W czasie pobytu w Europie drużyna Klonowego Liścia pokonała jeszcze dwukrotnie Szwecję (4:1 i 4:1) oraz zremisowała w Pradze z Czechosłowacją 3:3.
Wkrótce po wspomnianej "Serii Stulecia" - w 1976 r. a więc tuż przed ponownym pojawieniem się Kanadyjczyków w mistrzostwach świata - w kalendarzu międzynarodowych imprez hokejowych pojawił się nowy turniej - Puchar Kanady (Canada Cup), którego nazwa zmieniła się w 1996 r. na Puchar Świata (World Cup of Hockey). W ten sposób działaczom IIHF przybył kolejny, poważny kłopot. Pod każdym bowiem względem, zwłaszcza prestiżu i poziomu zawody te przewyższają wszystkie inne, z mistrzostwami świata i turniejem olimpijskim na czele. Nic dziwnego - w Pucharze Świata uczestniczą "prawdziwe" krajowe reprezentacje ze wszystkimi najlepszymi hokeistami grającymi w NHL. Puchar Świata rozgrywany jest na lodowiskach Kanady i USA w nieregularnych odstępach 3 - 5 lat, zawsze na początku września, przed rozpoczęciem rozgrywek NHL. Do 2000 r. rozegrano 6 pucharowych turniejów (ostatni w 1996 r.) w których czterokrotnie triumfowała Kanada (1976, 84,87, 91), jeden raz hokeiści ZSRR (1981) i raz reprezentacja USA (1996).
Na początku 1998 r. w hokejowym świecie doszło do bezprecedensowego wydarzenia. Dzięki porozumieniu działaczy IIHF z komisarzami NHL w połowie stycznia nastąpiła dwutygodniowa przerwa w rozgrywkach NHL tak aby w odbywającej się w tym czasie Zimowej Olimpiadzie w japońskim Nagano mogli wziąć udział wszyscy najlepsi hokeiści. Wydawało się, że kwestia złotego medalu będzie wewnętrzną sprawą zespołów północnoamerykańskich: Kanady i USA. Tymczasem ogromną niespodziankę sprawili hokeiści Czech, którzy nieoczekiwanie zdobyli złoty medal. W drodze do mistrzostwa olimpijskiego pokonali w ćwierćfinale USA 4:1, w dramatycznym półfinale zwyciężyli po dogrywce i rzutach karnych Kanadę 2:1, a w meczu o olimpijskie złoto pokonali 1:0 Rosję.

Ktoś tu chyba w chuja leci